Het verhaal van Ooijs Moois
Boer, brandweerman, pluktuin, zorgtak, energiebedrijf, strokenteelt, boerenversneller, Social Juice en olifantengras. Het komt allemaal aan bod in wat Barton Arnts een multifunctioneel agrarisch bedrijf noemt. In het familiebedrijf ‘Ooijs Moois’, werken ook zijn vrouw Angeline en hun drie dochters, Renske, Noortje en Marthe mee.
‘Ik begon als traditionele boer in het bedrijf van mijn ouders, varkenshouderij en akkerbouw. Ik ging verder met de varkens en mijn ouders met de akkerbouw. Van alleen de varkens kon ons gezin niet leven en daarom ben ik er klein fruit bij gaan doen: frambozen, bramen en allerlei soorten bessen. In het seizoen waren we ’s ochtends om 6 uur al met 10 man aan het plukken, want al het fruit ging naar de veiling. Ik reed met de pluk op en neer naar de veiling in Geldermalsen. Hectisch, veel stress en soms werd er zo slecht betaald dat ik alles eigenlijk meteen in de kliko wilde gooien.’
Het bedrijf met klein fruit groeide gestaag, er kwamen regenkappen en foliekassen. ‘Op vakantie in Engeland kwamen we ‘Pick Your Own’ tegen, wat we nu een zelfpluktuin noemen. Dat wilden wij kopiëren naar ons bedrijf. Geen fruit meer naar de veiling, weg van die hectiek, en om de kosten te verlagen, bezoekers alles laten plukken. Dat was een spannende tijd. Ik was een pionier; dit bestond hier nog niet. Gelukkig kon ik ook aan de slag als brandweerman, want zeker in de eerste jaren kon ik er geen inkomen uit halen.’ Nu komen er tussen 1 juni en 1 oktober zo’n 4000 bezoekers per jaar.
Barton deed mee aan een opkoopregeling in de varkenshouderij. Daarna focuste hij zich volledig op akkerbouw en de zelfpluktuin. ‘Een deel van onze landbouwgrond is 15 jaar geleden al omgezet naar natuur, een boerenlandpad met kruidenrijke natuurstroken, knotbomen, hoogstamfruit en dat soort dingen. Vroeger wilde ik uit elke vierkante meter zoveel mogelijk opbrengst halen. Nu hebben we ons bedrijf meer opengesteld voor bezoekers.’
"Zie ik bijvoorbeeld spint in de frambozen dan hang ik zakjes op met natuurlijke vijanden."
‘Ik doe zelf Ooijs Moois en het stuk akkerbouw laat ik doen.’ Voor het klein fruit gebruikt Barton alleen biologische bestrijdingsmiddelen. ‘Acht jaar geleden zijn we daarmee begonnen. Zie ik bijvoorbeeld spint in de frambozen dan hang ik zakjes op met natuurlijke vijanden. Dat is best wennen. Als je spuit, zie je de volgende dag al resultaat. We hebben nu een natuurlijke balans in het gewas, waardoor we steeds minder hoeven te bestrijden.’
Barton is steeds op zoek naar vernieuwing en verbetering. Daarom doet hij ook mee aan de opleiding ‘De Boerenversneller’. Dit is een programma voor ondernemers in de agrarische sector die op zoek zijn naar een toekomstbestendig verdienmodel. ‘Ik wil het bedrijf duurzaam maken en kijken naar de mogelijkheden van opvolging. Maar ook de akkerbouw op een andere manier gaan inzetten.’ Twee jaar geleden is Barton gaan samenwerken met Gelukkige Groentes uit Malden. Zij hebben nu een vestiging bij Ooijs Moois. ‘Een jongeman uit de gemeente Berg en Dal met een burn-out kwam bij ons omdat hij in het groen en de zorg wilde werken. Later ging hij ook een moestuincursus volgen bij Gelukkige Groentes. Zijn enthousiasme raakte mij ook. Lang verhaal kort, ik ging op bezoek, we hadden een ‘klik’ en nu pachten ze een hectare van mijn grond voor hun zelfpluktuin voor groentes.’
Door de Boerenversneller is Barton nu aan het uitzoeken of de teelt van olifantsgras een alternatief kan zijn voor zijn akkerbouw. ‘Daar willen we drie hectare van aanleggen. Olifantsgras neemt 4x zoveel CO2 op dan een bos in ons klimaat. Na twee jaar heb je geen bestrijdingsmiddelen en kunstmest meer nodig en het gewas kan 20 jaar in de grond blijven zitten, wat goed is voor de biodiversiteit. Het wordt één keer per jaar geoogst en gebruikt in isolatiematerialen, voor ‘licht’ beton, strooisel voor dierenhokken en als mulchlaag op de grond.’
Een grote frustratie is de regelzucht en bureaucratie van de overheid. ‘Er wordt door de overheid veel over ons heen gestort. De regels veranderen voortdurend waardoor je je investeringen niet meer kunt terugverdienen. En de bureaucratie is vreselijk. Als ik bijvoorbeeld vraatschade door bevers wil opgeven, zijn de kosten voor controles soms hoger dan de daadwerkelijke schade. Maar ik moet zeggen de gemeente Berg & Dal staat open voor contact met de boeren.’
Het bedrijf is voortdurend in beweging. Met zijn zonnepanelen levert hij nu ook elektriciteit aan Restaurant de Thornsche Molen en andere lokale bedrijven. In het LivingLab-onderzoek van de Radboud en Wageningen Universiteit worden proeven gedaan voor vergroting van de biodiversiteit. Voor de verwerking van het fruit dat niet door bezoekers wordt geplukt, heeft hij samen met anderen een nieuw bedrijf, Mooijsap, opgezet.
‘Uiteindelijk ben ik altijd op zoek naar wat bij mij past. Waar kan ik een inkomen uithalen en kan ik ook een ander van laten profiteren? En het belangrijkste, waar word ik gelukkig van?’
‘Voor de toekomst zou het prachtig zijn als één van de kinderen het bedrijf wil overnemen, dat kan ook in een combi met een externe. Daar zit wel een mooie uitdaging. Als ik maar hier kan blijven wonen, dat is toch mijn grootste wens.’
Kijk voor meer informatie op de pagina van Ooijs Moois
Auteur: Kees Oostindie
