Het verhaal van de Warmoes
Vroeger lag Nijmegen aan de ene kant van de Waal en aan de overkant teelden de Lentse tuinders voor de stad. Warmoezeniers werden ze genoemd. Eind jaren 80, de stad rukte op, is er een stichting opgericht die het oude warmoezeniersbedrijf in stand wilde houden. ‘We vinden het belangrijk om het warmoezeniers- en potplantenverleden van Lent, en alle kennis die daarbij komt kijken, in leven te houden,’ vertelt Barbara die samen met Marlies de leiding heeft over de Warmoes.
Tien jaar geleden lag er bij de gemeente een plan voor de bouw van 60 huizen op het terrein van de Warmoes. ‘Wij hebben toen een plan gemaakt voor het behoud van deze historische tuinderij en zijn daarmee naar de gemeente gegaan.’ Uiteindelijk is, na vele acties en overleg, het voortbestaan van de Warmoes verzekerd. Bij fondsen werd ruim drie ton opgehaald voor een kleine horecagelegenheid, het opknappen van de gebouwen en het aanpassen van de tuinderswoning naar een B&B. De Warmoes was vrijwilligerswerk en Marlies en Barbara werkten nog bij Stichting Landschapsbeheer Gelderland. ‘We besloten onze baan op te zeggen en voor een paar dagen in dienst van de Warmoes te gaan voor een minimumloon. We vonden het echt te leuk.’
‘Ons doel is mensen inspireren en het verhaal vertellen van het tuindersdorp Lent dat groente en fruit aan de stad leverde. Hoe werd er geteeld, hoe bewaar je de oogst en hoe kun je dit zelf doen. We willen de mensen die hier komen stimuleren om zelf aan de slag te gaan in eigen tuin, laten zien op wat voor grond je hier eigenlijk leeft en een stuk groen in de wijk behouden. Ook geven we workshops mandenvlechten, snoeien of enten. De structuur in de tuin is precies zoals vroeger: teelt van groente op traditionele wijze in platte bakken met ramen en op akkers tussen hoogstamfruitbomen.’ De Warmoes verbouwt ruim 100 verschillende soorten groente en heeft meer dan 40 verschillende rassen hoogstamfruit waardoor het allemaal kleine veldjes op een perceel zijn.
De Warmoes verkoopt geen groentepakketten. ‘We laten bezoekers zelf oogsten. Dit is leuk omdat je dan meekrijgt wat in welk seizoen groeit. We zetten in de tuin oogstinstructies en zo kan iedereen die langskomt ook echt iets doen.’
"We telen bewust alles onbespoten en geloven dat er vanzelf een gezond evenwicht ontstaat."
Een groot deel van de 70 vrijwilligers werkt in de groente- en bloementeelt. Er is een aparte groep voor het hoogstamfruit die ook een cursus snoeien heeft gevolgd. Verder zijn er groepen voor educatie – ‘er komen hier veel schoolklassen voor een les of rondleiding’-, de winkel en klusjes.
‘Zaad, potgrond, mest, alles is biologisch. We spuiten niet, ook niet met biologische middelen. We telen bewust alles onbespoten en geloven dat er vanzelf een gezond evenwicht ontstaat.’
De groente wordt geoogst door bezoekers, gebruikt in gerechten in het café of verkocht aan restaurants. Sommige bezoekers komen elke week wat groente oogsten maar ook de bezoeker die de eerste keer komt, kan groente kopen. ‘Is er dan nog over, dan wordt het verwerkt tot producten die we in de winkel verkopen. Van mosterd tot siroop, jams en zoetzuur. Er wordt niets weggegooid.’
Eén van de oude schuren is in december 2023 gesloopt. ‘Dat vonden we heel erg, maar hij was niet meer te redden. Door de sloop zijn we ook gaan nadenken over wat we nog graag willen in de toekomst. We missen nu een binnenruimte voor de ontvangst van schoolklassen in de winter, voor workshops en initiatieven uit de buurt. En onze vele vrijwilligers willen we een fijn onderdak kunnen bieden in de pauze. We zijn nu bezig om fondsen te werven voor de bouw.’
‘Het leukste vind ik de inzet van zoveel verschillende mensen die hier vrijwillig komen helpen. Samen werken en iets moois opbouwen. Over vijf jaar zit ik hier nog wel.’ En met een brede glimlach besluit ze: ‘Ik vind het hier helemaal geweldig.’
Kijk voor meer informatie op de pagina van De Warmoes.
April 2024 – Kees Oostindie
